Πριν από τρία χρόνια η λέξη mp3 ήταν σχεδόν άγνωστη. Λίγοι γνώριζαν τις δυνατότητες των mpeg σαν αρχεία ήχου ενώ η παρουσία του mp2 δεν ενδιέφερε πολλούς εξ αιτίας της χαμηλής ποιότητάς του. Παρόλα αυτά, το συγκεκριμένο audio format έφερε μια άναρχη επανάσταση στο χώρο της μουσικής, την οποία δεν ξεκίνησαν οι τραγουδιστές αλλά οι ακροατές.
Οι νέες δυνατότητες έγιναν παιχνίδι στα χέρια ατόμων που αψηφώντας τα πνευματικά δικαιώματα των καλλιτεχνών, κωδικοποίησαν και διέδωσαν – χωρίς άδεια – εκατομμύρια copyrighted κομμάτια. Μην σπεύσετε να κατηγορήσετε «εκείνους τους νέους» – όπως τους αποκαλούσε ο Graham Bell – που με τις επαναστατικές τάσεις τους καταστρέφουν τα πάντα. Ακόμη και εσείς έχετε παραβεί αυτούς τους νόμους όταν αγοράσατε μια αντιγραφή κασέτας ή CD (κλεπταποδοχή) ή όταν αναλάβατε την μουσική ενός party (διάπραξη). Δεν πρόκειται βέβαια να σας συλλάβει άμεσα η αστυνομία – έχουν και χειρότερους «εγκληματίες» να κυνηγήσουν. Εξάλλου τα τραγούδια δεν είναι μόνο για το walkman και το ραδιόφωνο. Η μουσική είναι η ζάχαρη της ζωής, δίνει μια γλυκιά χροιά στον μονότονο κόσμο μας με τους συνηθισμένους θορύβους και πρέπει να είναι προσιτή σε όλους.
Από παλιά κυκλοφορούσαν στο Διαδίκτυο αρχεία ήχου αναγνωρισμένων καλλιτεχνών όμως ή ήταν απλά samples ή τόσο χαμηλής ποιότητας που μόνο η απόκτηση του αυθεντικού άλμπουμ θα μπορούσε να δημιουργήσει την επιθυμητή μουσική ικανοποίηση. Τώρα πια όμως το πρόβλημα των καλλιτεχνών και των μεγάλων δισκογραφικών εταιρειών είναι ότι κάποιος μπορεί να έχει στην κατοχή του τα mp3 με μηδαμινό κόστος και να μην αγοράζει τα albums και τα singles, αφού η διαφορά στην ποιότητα ήχου είναι ανεπαίσθητη, οπότε αυτόματα χάνουν πολλά λεφτά από τον συγκεκριμένο τομέα.
Αυτό από μόνο του ακούγεται από άσχημο έως παράνομο – και είναι – όμως υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που ένας συνειδητοποιημένος ακροατής και κριτής θα πρέπει να γνωρίζει προτού φτάσει στο τελικό συμπέρασμα.
Το mpeg3 δεν φτιάχτηκε με σκοπό τη μουσική πειρατεία. Ήρθε απλά για να δώσει μια λύση στο πρόβλημα των μεγάλων αρχείων ήχου (παλιά ίσχυε «υψηλή ποιότητα = μεγάλο μέγεθος»). Όπως με ένα σφυρί μπορείς να φτιάξεις κάτι ή να σκοτώσεις κάποιον, έτσι και αυτό το νέο ψηφιακό εργαλείο παίρνει διαφορετική μορφή σε κάθε χέρι.
Σκεφτείτε πόσα άγνωστα συγκροτήματα μπόρεσαν να μεταδώσουν μέσα από το Διαδίκτυο τα κομμάτια τους και κατάφεραν να αναγνωριστούν παγκοσμίως. Επίσης, πόσοι άνθρωποι, ηπείρους μακριά, γνώρισαν ήχους και ακούσματα των συνομιλητών τους. Σε ένα παγκόσμιο χωριό όλοι οι κάτοικοι θέλουν να αισθάνονται ενωμένοι. Έτσι τώρα πια όλοι μπορούν να γνωρίσουν την ομορφιά της μουσικής, άσχετα με την τοποθεσία και τις οικονομικές δυνατότητές τους. Αρκεί η κατοχή ενός απλού υπολογιστή και κάποιο μέσο απόκτησης των συγκεκριμένων αρχείων για να «μυηθεί» κάποιος σε κάθε είδους ηχητική απόλαυση.
Επίσης πολλοί καλλιτέχνες έχουν σαν βασικό σκοπό τους να περάσουν ένα μήνυμα μέσα από τα τραγούδια τους. Μπορεί τα CD τους να μην έχουν τη δυνατότητα να φτάσουν σε όλο τον κόσμο, αλλά ένα mp3 σίγουρα την έχει. Έτσι ο αρχικός σκοπός τους πραγματοποιείται, δηλαδή το μήνυμά τους φτάνει σε όλο τον κόσμο παρόλο που τα CD τους δεν το κατάφεραν. Αυτό το έχουν ήδη καταλάβει και εκμεταλλευτεί πολλοί*.
Από εκεί και πέρα, κανείς δεν πρέπει να φτάνει στην υπερβολή. Όλοι γνωρίζουν πως για να μπορέσει ένας καλλιτέχνης να συνεχίσει τη δουλειά του, θα πρέπει να βλέπει πως ο κόσμος ανταποκρίνεται στο έργο του θετικά, είτε αγοράζοντας τα τραγούδια του, είτε πηγαίνοντας στις συναυλίες του αλλά και με άλλους παρόμοιους τρόπους. Εξάλλου τίποτα ψηφιακό δε συγκρίνεται με κάτι αυθεντικό και χειροπιαστό, οπότε το υλικό επίσημο μέσο μεταφοράς μουσικής (LP, MC, CD) είναι και το καλύτερο. Γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο μπορείτε να δείτε πως οι δισκογραφικές εταιρίες έχουν δώσει ιδιαίτερο βάρος στην εμφάνιση των συσκευασιών, θέλοντας να κάνουν τον κάτοχο των συλλογών τους να αισθάνεται πως έχει ένα αξιόλογο, ολοκληρωμένο άλμπουμ στα χέρια του.
Ας σκεφτούμε όμως και κάτι καθόλου καινούργιο. Η pop μουσική (από το popular) θριαμβεύει εδώ και χρόνια επειδή υπάρχουν κάποια άτομα που αγοράζουν τα CD και τις κασέτες των «διάσημων» τραγουδιστών. Κάθε μέρα εμφανίζεται και κάποιος καινούργιος καλλιτέχνης, που απλά «βάζει» τη φωνή και το όμορφο πρόσωπό του και κερδίζει λεφτά από τους κοινότυπους ή φανταχτερούς στίχους που κάποιος άλλος έγραψε γι’ αυτόν (στιχογραφία μαζικής παραγωγής και κατανάλωσης). Έτσι βλέπουμε στις μουσικές σκηνές του κόσμου άτομα που λάμπουν για ένα ή δύο μήνες και μετά χάνονται μέχρι την επόμενη «χτυπητή» επιτυχία τους, αν υπάρξει.
Αυτά τα άτομα θα είναι τα πρώτα που θα εκλείψουν. Οι χρήστες του Διαδικτύου σκέφτονται: γιατί να ξοδέψουν ένα ακαταφρόνητο ποσό αγοράζοντας τα pop singles και albums – που στο κάτω-κάτω δε λένε και κάτι αξιόλογο – αφού μπορούν εύκολα να τα βρουν δωρεάν (παρανόμως) on-line και μόλις τα βαρεθούν να τα σβήσουν, χωρίς κανένα οικονομικό κόστος. Τα τραγούδια εκτός από πετυχημένη όρχηση θα πρέπει να έχουν μια βάση, ένα νόημα, και κάποιοι το ξέχασαν αυτό στην πορεία για το εύκολο κέρδος. Τώρα λοιπόν οι δισκογραφικές εταιρείες άρχισαν να τρέμουν καθώς οι ρηχοί εκτελεστές των ανούσιων «επιτυχιών» τους εκτός από αναλώσιμοι έγιναν και επιβλαβείς, μιας και δεν βγάζουν όσα κέρδη σκόπευαν, με αποτέλεσμα την ταχύτερη εκδίωξή τους από τη μουσική σκηνή.
Έτσι βλέπουμε το «μουσικό ξεκαθάρισμα» να λαμβάνει χώρα την εποχή που το «Θέαμα» είναι στην ακμή του. Όσοι πραγματικά αξίζουν, θα συνεχίσουν, επειδή ο κόσμος θα αγοράζει το υλικό τους και έτσι θα μείνουν λίγοι και καλοί, όπως πρέπει. Δεν παροτρύνω κανένα να διακινήσει παράνομα mp3, απλά σας δίνω κάτι να σκεφτείτε. Εξάλλου οι άνθρωποι έχουν την τάση να ξεφορτώνονται ό,τι δεν τους χρειάζεται, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.
(Τον Μάιο του 2002 ανέβηκε και στη διεύθυνση http://www.isee.gr/issues/04/texts/index02.html)